Üretim uğruna doğayı mahveden endüstriyel sistemin tersine, permakültür; doğal ekosistemlerdeki çeşitliliğe, uyuma, sürekliliğe ve dirence sahip, tarımsal verimliliğe yönelik ekosistemlerin bilinçli olarak tasarlanması ve sürdürülmesinin adıdır.
İnsanı ve doğayı birlikte gözeterek, artan çıktıyı yine insana ve doğaya vakfeden bir etik anlayışa sahiptir.
Organik Madde Nasıl Artırılır?
İngiliz edebiyatçı Thomas Tusser, “iyi çiftçiliğin beşyüz işi” isimli kitabında kompostun öneminden işte böyle bahsetmiş, hem de 1557 yılında.
Yaklaşık 500 yıl önceki İngilizceyle diyor ki, “Bir dönüm iyi kompostlu arazi, üç dönüm kıymetindedir.”
Bir zamanlar yaşamış herşey organik maddedir. Tarlada bulduğunuz ölü bir hayvanın kalıntıları, örneğin bir yılan, sofradan kalan balık artıkları, yaş ve kuru otlar, budama atığı dallar, yapraklar, çalı çırpı, mutfak artıkları, hayvan gübreleri. Bir kez yaşadıysa, dönüşür ve başka bir formda tekrar yaşar.
Dönüşmeyi sağlayan da topraktaki mikroorganizmalardır. Bakteriler ve mantarlar topraktaki gönüllü çalışanlarımızdır. Arazimizde budanan ağaçların dal ve yaprakları, biçilen otlar, çalı çırpı, mutfak artıkları, henüz kendi çiftlik hayvanlarımız yoksa, dışarıdan aldığımız çiftlik gübresi, saman balyaları…
Tüm bunlar bizim en değerli organik madde kaynağımızdır. Birçok insan, arazisinde çıkan budama atıklarından ve çalı çırpıdan kurtulmanın yolunu arar. Bilmezler ki, o atıklar arazinin mineral ve enerji harcayarak ürettiği organik maddelerdir. Bir dal öğütme makinesinden geçirilen ve yonga haline gelen dallar, ya malç yapılır, ya da tüm diğer malzemelerle karıştırılıp, açıkta kompost yapılır, bidonda bokashi kompostu yapılır ve fidan dikerken, fide yetiştirirken, sebze yatakları kurarken toprağa verilir.
Bokashi fermente edilmiş organik madde olarak uzak doğuda, özellikle Japonya ve Kore’de yüzyıllardır kullanılan bir çöp fermentasyon tekniğidir. Bokashi yaparak iki faydayı aynı anda sağlamış olursunuz.
1)Bu sayede çöplerinizi atmayıp değerlendirirsiniz. Çöpler belediye çöplüğünde kokuşup sera gazları üretmemiş olurlar.
2)Bunun yerine mutfak atıklarınızı değerlendirerek çok değerli bitki yatağı/besini elde etmiş olursunuz.
Bildiğiniz gibi, atıkların çöplüklerde kokuşup, zararlı bakterilerle birlikte metan başta olmak üzere sera gazları üretmesi atmosferdeki karbon dengesini ciddi oranda bozmaktadır.
Bildiğiniz gibi, atıkların çöplüklerde kokuşup, zararlı bakterilerle birlikte metan başta olmak üzere sera gazları üretmesi atmosferdeki karbon dengesini ciddi oranda bozmaktadır.
Bokashi konusunda Sayın Volkan Dündar’ın çok keyifli ve öğretici kurslarına katılmanızı öneririm. Tüm teknik açıklamalarıyla, görerek öğrenmek ufkunuzu açacaktır. Ayrıca, bu konudaki birçok bilgiyi Volkan Hoca’nın “Arka Bahçe Permakültür Çiftliği” Facebook sayfasından da takip edebilirsiniz. Biraz ön bilgi isterseniz, bu sitedeki “bokashi yapımı” bölümünü de okuyabilirsiniz.
Diğer taraftan; bu kitapçığın birçok yerinde yeri geldikçe kompost kullanımından bahsedeceğiz. Kompost organik maddelerin çöpe atılmak yerine değerlendirilmesi amacıyla biyolojik çözünmeye uğramış hali olup, belki de binyıllardır yoğun olarak kullanılmaktadır.
Benzer kaynaklarda bulacağınız kompostdökümanlarından birçok kompost çeşidi varmış gibi anlaşılsa da aslında hepsi organik malzemenin humusa dönüşme yolculuğudur. Aralarındaki fark, sürecin hangi aşamalardan geçtiğiyle ilgilidir. Atık miktarına göre de hangi kompost sürecine başlayacağınıza karar verebilirsiniz.
Örneğin malzeme miktarının çokluğundan dolayı çiftlik artıklarını açık havada yığarak kompost yapmak daha uygundur ve her ne kadar organik maddeleri biyolojik dönüşümle değerlendirmenin iyi bir yolu olsa da organik karbonun, azotun ve kükürtün bir kısmı kompost işlemi sırasında kompost içinde kalamayıp havaya karışmaktadır. Diğer taraftan; bir evin atıkları kullanılacaksa, açıkta kompost yapmak yerine yukarda bahsedilen ve çok daha etkin bir yöntem olan bokashikompostu yaparak daha değerli bir toprak düzenleyici elde edebilirsiniz. Bokashikompostu bir evin mutfak artıklarının en doğru şekilde değerlendirilmesini sağlar.
Kompost kelimesinin Latince kökenine bakarsak mantığını anlamamız kolaylaşabilir.
Com:”Bir arada, birlikte”
Post:”Getirmek”
Buradan anlaşıldığı gibi, en sade haliyle “bir araya getirmek” anlamına geliyor. Geriye biraz bilgi, biraz sanat, biraz yığının içindeki hayat formlarını anlamaya çalışmak, biraz da keyifle uğraşmak kalıyor. Kompostun prensibi dönüşümdür. Bu noktadan hareketle “sağlıklı bir arazide atılacak hiçbir şey çıkmamalıdır” sonucuna erişebiliriz. Çünkü biz göz ardı etsek de tabiat ana zaten her şeyi dönüştürmektedir. Budanan dallar, her türlü mutfak artığı, biçilen otlar, ölen hayvanlar ve böcekler bakteriler tarafından dönüştürülmektedir. Doğa zaten bu dönüşüm işini sürekli yapmaktadır.
Biz kompost yaparken tek farkımız, işlemi biraz hızlandırıyor olmamızdır. Çalışacak olan yine aynı mikroorganizmalardır. Nasıl mutfakta meyve kompostosu yaparken tek bir reçete ve tarif yoksa kompost yapmanın da tek bir reçetesi ve tek bir yöntemi yoktur, onun için bir tarla komşunuz size yanlış yaptığınızı söylerse, muhtemelen onun yöntemi de sizinki de doğrudur.